
تهدیدی جدی برای سیارههای فراخورشیدی
مجله علمی ایلیاد – بر اساس نتایج جدید، در خصوص نواحی قابل سکونت و فعالیت کوتولهی M در پروژهی بررسی HAZMAT، شرارههای ستارهای حاصل از کوتولههای سرخ جوان، شاید شرایط را در سیارههای جوان و نوظهور تهدید کرده و آنها را غیرقابل سکونت کنند. تقریباً ۷۰ درصد ستارههای موجود در کهکشان راهشیری، کوتولههای سرخ، ستارههای کوچک با دمای سطحی پایین و نوع طیفی M یاK، هستند.
اکثر سیارههای فراخورشیدی ناحیه قابل سکونت راهشیری، یعنی آن دسته از سیارههایی که ستارهی میزبانشان دماهای متعادلی دارند و شرایط برای وجود آب مایع در سطح آنها مساعد است، به احتمال زیاد به دور این نوع ستارهها، گردش میکنند. در حقیقت، نزدیکترین ستاره به خورشید ما، کوتولهی سرخی بهنام «پروکسیما سنتوری» است که سیارهای به جرم زمین در ناحیهی قابل سکونتش دارد. اما کوتولههای سرخ جوان، در زمرهی ستارههای فعال قرار دارند؛ یعنی شرارهها یا پرتوهای فرابنفش تولید میکنند. انرژی این شرارهها به قدری زیاد است که میتواند ویژگیهای شیمیایی جو را تحت تاثیر قرار داده و جو سیارههای جوان و نوظهور را از بین ببرد.
دکتر «اویگنا شکولنیک» بازرس ارشد پروژهی HAZMAT و محقق در دانشگاه ایالتی آریزونا، اظهار داشت: «هدف پروژهی HAZMAT کمک به درک قابلیت سکونت سیارههای پیرامون ستارههایی با جرم کم است. این ستارههای کم جرم، اهمیت بسیار زیادی در درک جو سیارهها نیز دارند.»
دکتر شکولنیک و همکارانش با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، به بررسی فرکانس پرتوی ۱۲ کوتولهی سرخ در گروه ۴۰ میلیون سالهی توکان هورولوگیوم پرداختند. دکتر «پارک لیود» نویسنده و محقق از دانشگاه ایالتی آریزونا، بیان کرد: «کسب این دادهها دربارهی ستارههای جوان، اهمیت ویژهای برای ما دارد؛ زیرا تفاوت فعالیت آنها در مقایسه با ستارههای پیر و قدیمی، خیلی زیاد و چشمگیر است.» محققان ۱۸ شرارهی عظیم شناسایی کردند که ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر پرانرژیتر از زمانی هستند که ستارهها به دوران پیری خود میرسند. یکی از این رویدادها که «Hazflare» نامیده میشود، پرانرژیتر از قویترین شرارهی ثبت شده از خورشید ما بود.
دکتر لیود افزود: «ما تنها چند شراره دیدهایم که پرانرژیتر از شرارههای خورشیدی بودهاند. زمانی که تلسکوپ فضایی هابل، مشغول مشاهدهی این ستارههای جوان بود، ما به این شرارههای خاص دست پیدا کردیم؛ اما شواهد و قرائن گویای آن است که این اَبَرشرارهها احتمالاً هر روز در کیهان به وقوع می پیوندند.»
آیا امکان دارد این شرارهها ستارههای جوان را در معرض حجم بالایی از تابش فرابنفش قرار دهند و احتمال سکونتپذیریشان را از بین ببرند؟ دکتر لیود خاطر نشان کرد: «شرارههایی که مشاهده کردیم، توانایی از بین بردن جو سیارهها را دارند. اما لزوماً به این معنا نیست که حیات در آن سیارهها محکوم به نابودی میشود. شاید حیاتی متفاوت با آنچه ما تصور می کنیم، در آنجا حاکم باشد. یا شاید فرآیندهای دیگری در کار باشند که میتوانند جو سیارهها را دوباره احیا کنند. قطعاً شرایط نامساعدی در این سیارهها پدید میآید، اما باید به مشاهدات آینده امیدوار بود.»
نتایج این مقاله در مجلهی Astrophysical منتشر شده است.